De schaarste-mindset: ontsnap aan de val en ontwikkel een leven vol overvloed.

Sommige mensen zijn nooit tevreden in het leven. Zodra ze hebben wat ze denken te willen, verlangen ze naar meer: de schaarste mindset. Het denken in schaarste (er is nooit genoeg status, tijd, geld, liefde) heeft vaak onbewust invloed op je gedragingen en perspectief als mens. Daarnaast zorgt het denken in tekorten ook voor een andere breinprogrammatie: eentje die vanzelfsprekend meer opzoek gaat naar deze tekorten. Juist dat blijven zoeken naar (nieuwe) tekorten, en het vervolgens proberen ‘te fixen’ maakt ons diepongelukkig. Hoe zit dat precies?

Hoe het denken in schaarste je breinprogrammatie verandert.

Ieder mens bekijkt de wereld door zijn of haar eigen lens: ook wel breinprogrammatie genoemd. Deze lens wordt voor een groot gedeelte aangestuurd door overtuigingen en gedachten over onszelf en de manier waarop wij met de wereld tot interactie komen. Onze gedachte creëren neurale verbindingen in de hersenen die gedrag en emoties aansturen. Hoe meer je aan iets denkt, hoe sterker die neurale verbinding wordt en hoe frequenter zich dat aan de voorgrond laat melden. Wanneer jij regelmatig in tekorten denkt is het gevolg daarvan dat je een levensperspectief ontwikkeld waarin je vanzelf meer tekorten zal gaan zien. Met als uiteindelijk resultaat dat je overwaardeert wat je niet hebt en onderwaardeert wat je wél hebt.

Waar je op mikt bepaalt hoe de wereld zich aan jou manifesteert | Jordan Peterson. 

Het denken in tekorten is een onbewuste breinprogrammatie dat ervoor zorgt dat je continu opzoek bent naar meer en beter, als antwoord en oplossing voor datgene wat volgens jou ontbreekt in je leven. Vaak blijkt dat wanneer je gevonden hebt wat je in eerste instantie wenste te hebben, er weer een ander tekort op de voorgrond optreedt. Er is in jouw ogen namelijk altijd een behoefte die op dat moment nog niet wordt vervuld, en de verwachting is dat meer van iets (geld, status, spiermassa, vrienden) dé oplossing is voor het ontnemen van deze gevoelens. Geen fijn perspectief. Klinkt dat herkenbaar? Het gevoel dat je in een eindeloze cirkel bent beland van continu jagen en opvullen?

David de kock en Arjan Vergeer, oprichters van 365 dagen succesvol, hebben hier ook een volledig artikel aan gewijd: Hier is waar het in het kort omdraait:

Als je een chronisch tekort hebt aan iets wat voor jou écht belangrijk is (liefde, geld, tijd) dan kan je dat stress opleveren. Die stress heeft vervolgens als effect dat jij nog harder gaat rennen om het tekort op te vullen. Dit kan dusdanig oplopen dat jij voornamelijk op de korte termijn bent gefocust. Door het denken in tekorten ben je automatisch meer bezig mét tekorten, stellen de makers van het boek: ‘Schaarste – hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen’. Dat kost ons veel tijd en energie, omdat jij jezelf continu wijst op een negatief onderdeel van je leven.

De eindeloze cirkel van de mindset van schaarste.

Door ons te focussen op wat er allemaal (nog) ontbreekt in ons leven blijven we in een mindset van schaarste hangen. Als we dan eenmaal het punt hebben bereikt waarop we dan eindelijk ‘het gouden ei’ hebben gevonden, blijkt al snel dat er weer iets anders is dat ontbreekt. Het gevolg kan zijn dat zich dit gaat vertalen naar jouw non-verbale gedragshouding: hoeveel zin heeft het?

…. Jij gaat je kleiner opstellen, neemt minder risico’s, gaat people pleasen, zoekt meer externe validatie, gaat harder rennen, alles probeer je om dat ene te kort op te vullen. Met de verwachting dat alles dan wel zou kloppen.

Maar zolang jij dat blijft geloven, zullen er vanzelf nieuwe tekorten opduiken. Ook wanneer ‘alles klopt’. Kortom: geloof jij dat er een tekort is, dan is er een tekort. Met dat gegeven kan je ook deze situatie leren ombuigen.

Wat je aandacht geeft groeit: Van een mindset van schaarste naar een mindset van overvloed.

Het denken in tekorten maakt ons ongelukkig. Gelukkig is er een simpele manier om de focus in je leven te verplaatsen naar overvloed, waardoor jij minder tijd bezig bent met het opvullen van je tekorten (die in je hoofd spoken, want het is een mindset/overtuiging). Het gaat hierbij om het leren verschuiven van de focus naar zaken in je leven die in overvloed aanwezig zijn en waar je dankbaar voor bent. Dat is trainbaar. 

Het ontwikkelen van dankbaarheid is een dagelijkse activiteit, waarbij de focus ligt bij het stilstaan bij wat je allemaal hebt in plaats van het verkrijgen van wat je wilt. Neurowetenschappelijk onderzoek laat zien dat dankbaarheid bijdraagt aan het ervaren van positieve emoties & jouw persoonlijke ontwikkeling als mens. 

Wanneer we dankbaar zijn beloond het brein ons namelijk automatisch met een natuurlijke flow van dopamine, een neurotransmitter die betrokken is bij verschillende functies waaronder ervaring van genot en blijdschap. Door er een gewoonte van te maken regelmatiger stil te staan bij de fijne dingen in het leven – zul je automatisch meer fijne dingen in het leven gaan zien (wat je aandacht geeft groeit). Hoe meer je dankbaarheid weet uit te drukken, hoe groter de kans is dat jij dingen gaat zien om dankbaar voor te zijn. Je kunt dus letterlijk je eigen deuren openen naar meer geluk door deze ‘skill’ te trainen!

Voordelen bewuster stil staan bij dankbaarheid:

• Versterkte aanmaak dopamine & serotonine in het brein
• Verlaagde stressniveaus, angsten, en frustraties.
• Versterkte persoonlijke gemoedstoestand.
• Verminderd oordelen richting andere.
• Meer rust en helderheid in het hoofd. 

Drie manieren om dankbaarheid te ontwikkelen.

Door de waan van de dag, week of zelfs maanden is het soms gemakkelijk om belangrijke elementen in je leven voor lief te nemen. Door regelmatig actief stil te staan bij de dingen die goed gaat in het leven, waar je blij van wordt en waar je dankbaar voor bent train je jezelf om je focus te verschuiven. Op deze manier kan er vervolgens genoeg tijd en energie ontstaat voor de dingen die jij écht belangrijk vindt. 

1. Omschrijven van dankbaarheid. 

Houd een dankbaarheidsboek of journal bij, of schrijf in je notities op je telefoon iedere ochtend en/of avond 3 specifieke dingen op waar jij dankbaar voor bent / blij bent dat in je leven te mogen ervaren.

2. Uiten van dankbaarheid richting andere.

In de podcast ‘The science of Gratitude & How to build a gratitude Practice’ deelt neurowetenschapper Andrew Huberman deze zeer krachtige manier van het ontwikkelen van dankbaarheid. Het gaat hierbij om het actief uitspreken van dankbaarheid richting mensen om je heen’. Deze vorm zorgt voor prettige gevoelens bij jezelf als bij de ontvanger.

Bijvoorbeeld:

• Ik waardeer onze vriendschap. Je staat altijd voor mij klaar, en ik ben dan ook echt blij jou als mijn vriend te noemen. 
• Thanks voor je hulp bij de verhuizing, dat waardeer ik enorm.
• Bedankt voor de gezellige avond, ik heb intens genoten van jullie gezelschap!

3. Positieve triggers inzetten.

Volgens brein expert Jim kwik kan het inzetten van dagelijkse triggers een mooi moment zijn om voor jezelf een ‘dankbaar’ moment in te plannen. Dit kan bijvoorbeeld als je in de spiegel kijkt tijdens het tandenpoetsen. Gebruik deze tijd dan om even een moment voor jezelf te pakken en te gebruiken om bijvoorbeeld de volgende vragen aandacht te geven.

• Wat vind je tot nu toe leuk aan vandaag?
• Wat gaat er tot nu toe goed?
• Wat waardeer je aan vandaag?

Conclusie.

Als mens zijnde kunnen wij onszelf soms verliezen in de mindset van schaarste: een denkwijze waarin wij continu de focus verleggen op zaken die op dit moment ontbreken, en waar we graag meer van willen ontvangen. Dit doen wij omdat wij diep vanbinnen de overtuiging koesteren dat het opvullen van dit ‘tekort’ ons vervolgens gelukzalige gevoelens zal bieden. Echter stimuleert deze mindset juist het zoeken en vinden van meer tekorten, waardoor je uiteindelijk in een soort eindeloze vicieuze cirkel terecht komt. Door de focus regelmatig actief te verleggen op elementen van je leven waar je blij van wordt en dankbaar voor bent, ontwikkel jij een mindset van overvloed. Je leert de dingen die je hebt meer te waarderen, in plaats van dat je de strijd blijft opzoeken met de dingen die je niet hebt en misschien ook wel niet zal verkrijgen. Dat biedt een zekere mate van innerlijke rust.